با گسترش استفاده از هارد دیسک‌های اکسترنال و اینترنال به عنوان ابزار اصلی ذخیره‌سازی اطلاعات در رایانه‌ها و دستگاه‌های دیجیتال، حفظ سلامت این تجهیزات و دسترسی به داده‌ها اهمیت دوچندانی یافته است. یکی از مشکلات رایج کاربران در این حوزه، ناتوانی در کپی یا انتقال اطلاعات از هارد دیسک است؛ مشکلی که می‌تواند ناشی از دلایل گوناگونی باشد و در صورت عدم تشخیص صحیح، منجر به از دست رفتن دائمی داده‌ها شود.
این مشکل معمولاً با علائمی نظیر کند شدن عملکرد هارد، عدم نمایش برخی پوشه‌ها یا هنگ کردن سیستم هنگام انتقال فایل‌ها همراه است و می‌تواند به عوامل متعددی مانند وجود بدسکتور، خرابی هد، آسیب‌دیدگی فریم‌ویر یا اختلال در ساختار فایل سیستم مربوط باشد. در این مقاله، ضمن بررسی مهم‌ترین علل بروز این مشکل، راهکارهای تخصصی جهت پیشگیری، تشخیص و بازیابی اطلاعات نیز ارائه خواهد شد تا کاربران بتوانند با دانش دقیق‌تری نسبت به حفاظت و ترمیم اطلاعات خود اقدام کنند.
۵ علت کپی نشدن اطلاعات از هارد دیسک و روش‌های مقابله با آن
۱. وجود بدسکتور در هارد دیسک
یکی از دلایل اصلی ناتوانی در کپی اطلاعات از هارد دیسک، وجود بدسکتور است. بدسکتور به ناحیه‌ای از سطح دیسک گفته می‌شود که قادر به ذخیره یا بازیابی داده نیست و باعث اختلال در عملکرد عادی هارد می‌شود. این اختلال ممکن است به صورت کندی شدید، توقف در فرآیند کپی یا حتی شناسایی ناقص فایل‌ها و پوشه‌ها ظاهر شود.
بدسکتورها به‌طور کلی به دو نوع تقسیم می‌شوند:
-
بدسکتور منطقی (Logical): معمولاً ناشی از اختلالات نرم‌افزاری یا خاموش شدن ناگهانی سیستم است. در این حالت، سکتورها به‌صورت فیزیکی سالم هستند، اما سیستم عامل قادر به خواندن آن‌ها نیست. برای رفع این نوع بدسکتور، می‌توان از نرم‌افزارهای تخصصی مانند HDD Regenerator یا Victoria استفاده کرد. این ابزارها با اسکن دقیق سطح دیسک، سکتورهای معیوب منطقی را اصلاح کرده و امکان بازیابی اطلاعات را فراهم می‌کنند.
-
بدسکتور فیزیکی (Physical): زمانی که سطح دیسک به‌صورت واقعی و سخت‌افزاری دچار آسیب شده باشد (مثلاً بر اثر ضربه یا فرسایش)، بدسکتور فیزیکی ایجاد می‌شود. در این شرایط، استفاده از نرم‌افزارهای معمول نه‌تنها نتیجه‌ای ندارد، بلکه ممکن است به تشدید آسیب منجر شود. بنابراین، برای رفع این نوع آسیب، باید فرآیند تعمیر هارد توسط تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته و در محیط کنترل‌شده انجام گیرد. این عملیات معمولاً شامل انتقال داده‌ها از نواحی سالم به دیسک جدید یا استفاده از تکنولوژی‌هایی مانند Image Reader است.
نکته مهم این است که تشخیص نوع بدسکتور (منطقی یا فیزیکی) پیش از هرگونه اقدام نرم‌افزاری یا سخت‌افزاری بسیار حیاتی است. در غیر این صورت، احتمال از بین رفتن کامل اطلاعات وجود دارد. اگر در عملکرد هارد خود با کندی، توقف یا ارور هنگام کپی فایل‌ها مواجه هستید، توصیه می‌شود از ادامه کار خودداری کرده و جهت تعمیر هارد به یک مرکز تخصصی مراجعه کنید.
۲- خرابی یا ضعف هد هارد دیسک
خرابی یا ضعف هد هارد دیسک یکی از دلایل شایع کپی نشدن اطلاعات است. هر هارد دیسک متناسب با ظرفیت و طراحی خود دارای چندین هد خواندن/نوشتن است که وظیفه دسترسی به سطوح مختلف دیسک را بر عهده دارند. اگر یکی از این هدها دچار ضعف یا خرابی شود، بخش‌هایی از اطلاعات که در ناحیه مربوط به آن هد ذخیره شده‌اند قابل دسترسی نخواهند بود. این مشکل معمولاً با هنگ‌کردن سیستم در زمان کپی فایل یا توقف ناگهانی فرآیند انتقال اطلاعات همراه است.
برای برطرف کردن این مشکل، ابتدا باید با دستگاه‌های تخصصی سلامت هد بررسی شود. در مواردی که ضعف هد موقتی و ناشی از اختلالات جزئی است، می‌توان با تنظیمات خاصی عملیات بازیابی را انجام داد. اما اگر هد به‌طور کامل از کار افتاده باشد، نیاز به تعمیر هارد از طریق تعویض هد آسیب‌دیده در محیط کلین‌روم وجود دارد. این فرآیند که تحت عنوان جراحی هارد نیز شناخته می‌شود، باید توسط کارشناسان مجرب و با تجهیزات مخصوص انجام شود تا بدون آسیب به دیسک، اطلاعات از سطح هارد استخراج گردد.
۳. جراحی هارد دیسک
در مواردی که یکی یا چند هد دچار آسیب شدید یا نقص عملکرد باشند و بازیابی اطلاعات از طریق روش‌های نرم‌افزاری ممکن نباشد، جراحی هارد دیسک ضرورت می‌یابد. در این فرآیند تخصصی، با جایگزینی هد معیوب با یک هد سالم و استفاده از تجهیزات حرفه‌ای، امکان بازیابی اطلاعات فراهم می‌شود. لازم به ذکر است که در صورت آسیب گسترده، احتمال بازیابی کامل اطلاعات کاهش می‌یابد.
۴. خرابی فریم‌ویر (Firmware) هارد دیسک
فریم‌ویر یا سیستم‌عامل داخلی هارد دیسک، وظیفه مدیریت و کنترل عملکرد کلی هارد را بر عهده دارد. آسیب یا خرابی در این بخش می‌تواند منجر به کندی، اختلال در دسترسی به اطلاعات یا ناتوانی در کپی فایل‌ها شود. در مواردی مشاهده شده است که فایل‌ها قابل مشاهده هستند اما امکان اجرا یا انتقال آن‌ها وجود ندارد.
فریم‌ویر هارد شامل بخشی به نام «لیست خرابی» (Bad Sector List) است که مشابه سیستم ایمنی عمل کرده و سکتورهای معیوب را شناسایی و قرنطینه می‌کند. در صورتی که این لیست به دلیل افزایش بدسکتورها پر شود، عملکرد هارد مختل شده و فرآیند جابجایی اطلاعات با مشکل مواجه می‌شود.
اصلاح خرابی فریم‌ویر نیازمند دانش تخصصی و تجهیزات پیشرفته است تا بدون آسیب به اطلاعات، عملیات بازیابی به‌درستی انجام شود.
این کار ممکن است منجر به آسیب‌های جبران‌ناپذیری به هارد شود. تشخیص صحیح نوع بدسکتور و انتخاب روش مناسب برای بازیابی، نیازمند تجربه و دانش فنی کافی است.
«کانون بازیابی اطلاعات» تنها مرکز ریکاوری هارد است که علاوه بر بازیابی اطلاعات گروه تحقیقاتی مجهز را دارا بوده که وظیفه این گروه کشف جدید ترین متد های روز بازیابی اطلاعات می باشد.پس اگر هارد شما به مشکل خورد نگران نباشید متخصصین کانون بازیابی اطلاعات با تشخیص درست خرابی هارددیسک شما شروع به ریکاوری اطلاعات و رفع مشکل کندی هارد شما می نمایند.
